22 lutego 2023

Przypomnienie o tkaninach, w cytatach

 

Całe Indie zajmują się obróbka jedwabiu i bawełny oraz eksportują niewiarygodną ilość tkanin, od najzwyklejszych do najbardziej zbytkownych, i to na cały świat, skoro nawet Ameryka za pośrednictwem Europejczyków otrzymuje niemałą ich część. Do czasów angielskiej rewolucji maszynowej indyjski przemysł bawełniany zajmował pierwsze miejsce w świecie, zarówno pod względem jakości jak i ilości wyrobów z punktu widzenia rozmiarów eksportu.

***

W latach 1700 i 1720 Anglia w obronie swego tkackiego przemysłu, zakazała sprzedaży indyjskich tkanin ale tkaniny napływały w dalszym ciągu dla potrzeb reeksportu ale kwitł też przemyt.

***

Aż do XVII w. znaczenie słowa cotton różniło się od obecnego, określano nim wyłącznie pewne gatunki grubych tkanin wełnianych wyrabianych na północy Anglii.

***

Tkaniny bawełniane wyrabiane na wschodzie, zwłaszcza w Indiach przenikały od niepamiętnych czasów do krajów śródziemnomorskich, gdzie wcześnie już starano się je naśladować.

***

W 1700 r. zostało ogłoszone prawo zakazujące bezwarunkowo przywozu tkanin drukowanych z Indii, Persji i Chin. Nie odniosło one spodziewanego skutku, co spowodowało w 1720 r. uchwalenie nowej ustawy o zakazie importu.

**

Tkaniny bawełniane produkowane w Anglii były marnej jakości, brak było przędzarzom niezwykłej zręczności rzemieślników hinduskich. Wobec tego zaprowadzono zwyczaj wyrabiania tkanin typu mieszanego lniano bawełnianego.

***

W 1736 r. fabrykanci uzyskali od Parlamentu (angielskiego) ustawę formalnie wyłączającą spod zakazu wydanego w 1720 r. materie mieszane lniano-bawełniane. Zakaz został utrzymany wyłącznie w stosunku do tkanin czysto bawełnianych i malowanych lub drukowanych. Zakaz ten został uchylony dopiero w 1774 r.

***

W XVII w. panuje przekonanie we Francji, że bez trudu można eksportować tylko wyroby luksusowe lub w dobrym gatunku i odpowiadające przyjętym normom. Funkcjonariusze administracji centralnej przeprowadzają kontrolę wyrobów przemysłowych z wielka surowością. W kodeksie Michau (1629) zostały ustalone szerokości i długości dozwolone dla materiałów jedwabnych, wełnianych i bawełnianych. W przypadku złamania przepisów fabrykantom groziły grzywny lub konfiskata. Kontrolerzy sprawdzają tkaniny w każdym mieście a nawet miasteczkach.

***


Cytaty pochodzą z :

Ines Murat – Colbert, PIW 1988

Fernand Braudel – Czas świata, PIW 1992

Paul Mantoux - Rewolucja przemysłowa w XVIII w., PWN 1957




2 lutego 2023

John Gorham (1709 - 1751)

Inny zapis naziwska Goreham, Gorum. Handlarz, oficer wojska, członek Rady Nowej Szkocji, ur. 12 grudnia 1709 roku (wg kalendarza juliańskiego) w Barnstable, Massachusetts, syn pułkownika Shobal (Shubael) Gorham i Mary Thacter, mąż Elizabeth Allyn (Allen) z którą miał 15 dzieci, zmarł w Londynie w grudniu 1751 roku.

John Gorham swoją karierę rozpoczął jako handlarz, handlując w rożnych portach Nowej Fundlandii oraz spekulując ziemią. W 1738 roku starał się o nadanie terenów na wyspie Sable, Nowa Szkocja, i w 1743 roku otrzymał 400 akrów w Gorham (Maine). Wstąpił do służby wojskowej najprawdopodobniej w Massachusetts ok. 1741 roku. Do 1744 roku uzyskał stopień kapitana. We wrześniu tego roku ze swoją kompanią 50 "wybranych Indian i innych mężczyzn zdolnych do przemierzania lasów" dotarł do Annapolis Royal, Nowa Szkocja, by wzmocnić osłabiony garnizon fortu, który był oblegany przez około trzy tygodnie przez siły francuskie i indiańskie pod dowództwem Francois’a Du Pont Vivier’a. Według gubernatora Massachusetts, Williama Shirley’a, Gorham posłużył się swoimi indiańskimi rangersami, składającymi się z Mohawkówi, w taki sposób, że "garnizon nie jest już w żaden sposób niepokojony". Jednakże już niedługo w następnym roku "jako że fort ten znajdował się wówczas w niebezpieczeństwie wpadnięcia w ręce wroga", Paul Mascarene wysłał Gorhama do Bostonu w celu rekrutacji dodatkowych oddziałów do jego obrony.

W Bostonie Shirley i William Pepperrell, nakłonili Gorhama do zebrania oddziałów na ekspedycję, będąca wówczas jeszcze w zalążku, przeciwko twierdzy Louisburg, Île Royale (wyspa Cape Breton). Został mianowany podpułkownikiem 7-go Regimentu Massachusetts, dowodzonego przez jego ojca, i z sukcesem przeprowadził desant w Zatoce Gabarus 30 kwietnia 1745 roku. Wraz z pułkownikiem Arthurem Noble został wyznaczony do poprowadzenia ochotniczego ataku na baterię nabrzeżną wyspy 23 maja, która to akcja nie doszła jednak do skutku. Z uwagi na liczne skargi dotyczące tchórzostwa i dezercji niedoświadczonych, kłótliwych i nadużywających alkoholu ochotników, zwołana została rada wojenna mająca na celu zbadanie zachowania ich dowódców w trakcie całego przedsięwzięcia. Rada ustaliła, że "nie wydaje się by płk. Noble lub płk. Gorham mogliby zostać uznani winnymi jakiegokolwiek przewinienia w przebiegu całego zajścia". Po śmierci ojca 20 lutego 1745/46 John Gorham został mianowany pułkownikiem i przejął dowodzenie regimentem po nim.

Pomimo zwycięstwa Anglików, kampania louisburgska nie była dla Gorhama szczególnie udana, dlatego też z pewnością ucieszył go powrót do Nowej Szkocji latem 1746 roku. Jego energiczne wysiłki w obronie były jego największym wkładem w angielski wysiłek wojenny. W wyniku swoich działań "doskonale zapoznał się z krajem, a w szczególności z usposobieniem oraz naturą ludzi go zamieszkujących" a także powierzane mu były zróżnicowane obowiązki. Wysoce mobilni i "o wiele bardziej przerażający niż europejscy żołnierze" Gorham i jego Indianie przemierzali prowincje w ciągu 1746 i 1747 roku. Latem 1746 roku wybudował fortyfikacje w tak strategicznie istotnych punktach jak Cobequit (kolo Truro) i Chignecto. W listopadzie zameldował Shirleyowi "nasza wodna ekspedycja do Zatoki Fundy została na ten rok zakończona" i zalecał "jako niezmiernie istotne zdobycie Minas tej zimy lub wiosną"... Wysłano siły pod wodzą Artura Noble, który spotkał się z Gorhamem w Grand Pre w styczniu 1747 roku. Dwa dni po tym jak Gorham wyruszył do Annapolis Royal, siły francuskie zaskoczyły Anglików w Grand Pre, w wyniku czego zginał Noble a cały garnizon został zmuszony do poddania się.

Gorham powrócił do Nowej Anglii gdzie przedyskutował problemy Nowej Szkocji z Shirley’em, który w związku z tym wysłał go w kwietniu 1747 roku do Anglii, by naświetlił całą sytuację księciu Newcastle. Odrzucenie propozycji Shirley'a aby rząd angielski sfinansował powołanie 2000 mężczyzn z Zatoki Massachusetts, uczyniło Gorhama i jego rangersów, jak książę Bedford informował Newcastle’a "bardziej niż kiedykolwiek wcześniej niezbędnymi do zabezpieczenia prowincji Nowa Szkocja". W rezultacie Gorham otrzymał nominację na dowódcę kompanii 100 ludzi przeznaczonych do obrony prowincji. Newcastle polecił Shirley'owi aby ten służył pomocą Gorhamowi w każdej sytuacji jako że "przypadek tego gentleman'a jest tak szczególny, a służba którą pełni tak istotna, że żadna niedogodność nie możne wynikać z wykonanej mu przysługi".

Po powrocie do Nowej Szkocji Gorham przejął całkowitą odpowiedzialność za jej obronę. Wraz z zawieszeniem broni, jednak jeszcze przed oficjalnym zawarciem pokoju, Mascarene rozkazał w październiku 1748 roku Gorhamowi i jego rangersom wyegzekwowanie podległości od francuskich osadników zamieszkałych wzdłuż rzeki Saint John, obszaru do którego pretensje zgłaszali zarówno Anglicy jak i Francuzi. Gorhamowi polecono by nie sprowokowany "nie dopuszczał się żadnych wrogich aktów". Kiedy jednak nieznani napastnicy zabili kilkoro z jego ludzi, Gorham pojmał dwóch Abenaków by, wg Mascarene, dać Indianom możliwość "do oczyszczenia się z podejrzenia, iż mają swój udział w tym oburzającym zdarzeniu i by wskazali jego sprawców". Pomimo zdecydowanych protestów Markiza de La Galissoniere ‘a gubernator Shirley poparł Gorhama w tej kwestii.

Wraz z przybyciem Edwarda Cornwallis’a, nowo mianowanego gubernatora Nowej Szkocji, w lipcu 1749 roku, Gorham został członkiem Rady Nowej Szkocji. Pomimo okazjonalnej różnicy zdań miedzy nim a gubernatorem, Gorham utrzymał swoje stanowisko do czasu swojego wyjazdu z Nowej Szkocji dwa lata później. Pozostawał aktywny w obronie prowincji zakładając Fort Sackville na końcu Basenu Bedford dla ochrony nowych osadników w Halifax, a także angażując się w potyczki z wrogimi Indianami. W sierpniu 1751 roku Gorham wyjechał z Nowej Szkocji do Anglii na pokładzie swojego statku Osborne, pierwszego zbudowanego w Halifax. Zmarł w Londynie w grudniu 1751 roku na ospę.

Gubernator Shirley napisał w lutym 1746 roku "wspaniałe zasługi jakie kompania Rangersów podpułkownika Gorhama oddała garnizonowi Annapolis Royal jest demonstracją użyteczności takich oddziałów". Gorham i jego kompania brutalnych Rangersów wydawała się być niezbędnym składnikiem do zachowania angielskiej obecności w Nowej Szkocji.

Oprac. John Doe

---------------------

i W literaturze dotyczącej Gorham's Rangers często przewija się ugruntowany już mit, że jednostka początkowo składała się z Indian Mohawk z Nowego Jorku lub Metysów z Kanady. Poparty szczegółowymi badaniami artykuł Brian'a D. Carroll'a („Savages” in the Service of Empire: Native American Soliders in Gorham's Rangers, 1744-1762, New England Quarterly, 2012) zaprzecza temu stwierdzeniu. W wyniku analizy ocalałych list zaciągu i innych dokumentów odnoszących się do Gorham's Rangers okazało się, że nie udokumentowano przypadku aby w oddziele służył choćby jeden Irokez. Indianie, będący żołnierzami jednostki, byli w większości z plemion Wampanoag i Nauset z Cape Cod, poza kilkoma Pequawket z Maine. Powyższe może być potwierdzone poprzez porównanie męskich nazwisk na listach społeczności misyjnych, aktach notarialnych, dokumentach spadkowych i życiorysach z Barnstable County w XVIII w. Dokumentacja ta wskazuje, iż ludzie ci pochodzili w większości ze społeczności indiańskich z Mashpee, Herring Pond, Yarmouth i innych z Cape Cod a także z Aquinnah w Martha's Vineyard oraz innych w rejonie południowo-zachodnich społeczności indiańskich w New England (Natick, Mashantucket, Mohegan, Niantic, etc.).

Projekt Ameryka XVIII w. - Pete Gordon

 Mieszkańcy brytyjskich kolonii od ich zarania, jak i w interesującym nas XVIII wieku nie mieli łatwego życia. Poszerzanie terytorium kolo...